Aktywność Samorządu Województwa w dziedzinie współpracy międzynarodowej obejmuje realizację zawartych porozumień (regiony partnerskie krajów Trójkąta Weimarskiego, Grupy Wyszehradzkiej oraz wybranych krajów UE) oraz współpracę z instytucjami unijnymi poprzez Biuro Regionalne Województwa Śląskiego w Brukseli.

Województwo Śląskie współpracuje z 15 regionami partnerskimi. Podstawą tej współpracy są zawarte w trakcie trwania I i II kadencji Sejmiku porozumienia z:

  • regionem Nord-Pas de Calais ( Francja ),
  • landem Północnej Nadrenii - Westfalii ( Niemcy ),
  • regionem Walii ( Wielka Brytania ),
  • Krajem Związkowym Styrii ( Austria ),
  • Departamentem Dolnego Renu ( Francja ),
  • Autonomicznym Regionem Asturii ( Hiszpania ),
  • Krajem Morawsko-Śląskim ( Czechy ),
  • Samorządowym Krajem Żylińskim ( Słowacja )
  • Borsod-Abauj-Zemplen ( Węgry ),
  • Obwodem Lwowskim ( Ukraina ),
  • Obwodem Czerniowieckim ( Ukraina ),
  • Okręgiem Suczawa ( Rumunia ),
  • Obwodem Donieckim ( Ukraina ).

oraz

  • list intencyjny z Regionem Zachodniej Gotalandii (Szwecja)
  • z Regionem Walonii - umowa Rządów Walonii (Belgia) i Rzeczypospolitej Polskiej

Z regionami uzgodniono tryb monitorowania i zakres współpracy, powołując Komisje Mieszane.

Przebieg współpracy międzyregionalnej

Współpraca dwustronna

Województwo Śląskie ma siedmiu partnerów regionalnych w Europie Środkowo-Wschodniej. Najbliższymi geograficznie są nasi południowi sąsiedzi: Kraj Morawsko-Śląski w Republice Czeskiej i Samorządowy Kraj Żyliński w Republice Słowackiej. Wymiernych efektów tej współpracy należy spodziewać się po wspólnie opracowywanych i realizowanych projektach w ramach inicjatywy Wspólnotowej Interreg IIIA (Polska - Czechy i Polska - Słowacja) oraz projektach dofinansowywanych w ramach Wspólnego Funduszu Małych projektw Phare CBC Polska-Czechy i Polska-Słowacja. Do form współpracy należą m.in. spotkania robocze, seminaria i wymiana specjalistów. Dotyczą one przede wszystkim komunikacji i gospodarki drogowej; w tym budowy autostrad i dróg szybkiego ruchu i infrastruktury kolejowej, jak również otwierania turystycznych przejść granicznych. Podobne przemiany związane z restrukturyzacją przemysłu i tworzeniem nowego wizerunku regionów skłania regiony do poszukiwania wspólnych rozwiązań w dziedzinie ochrony środowiska, gospodarki, turystyki (uczestnictwo w corocznych spotkaniach biznesu, forach gospodarczych, targach turystycznych). Nie można pominąć wymiany dzieci i młodzieży szkół wszystkich szczebli oraz kadry i studentów szkół wyższych.
Przedstawiciele Województwa Śląskiego uczestniczą też w posiedzeniach plenarnych Polsko-Czeskiej i Polsko-Słowackiej Komisji Międzyrządowej ds. Współpracy Transgranicznej.

Innym regionem partnerskim, z którym współpraca jest kontynuacją wcześniejszych kontaktów byłego województwa katowickiego, jest węgierski Borsod-Abauj-Zemplen. Kooperacja dotyczy przede wszystkim turystyki. Prezentacja własnych ofert na Targach turystycznych Glob w Katowicach i Targach turystycznych w Miskolcu, study-tour dla biur podróży, tour-operatorów i dziennikarzy węgierskich w Województwie Śląskim oraz polskich w BAZ- to działania służące przyciągnięciu turystów i zbliżeniu regionów. Podtrzymywana jest również tradycja organizowania "Dni kuchni węgierskiej". Współpraca łączy niektóre śląskie i węgierskie instytucje kultury. Wieloletnie związki łączą nasze samorządy lokalne, o czym świadczy 10 porozumień.

Województwo Śląskie współpracuje obecnie z trzema partnerami ukraińskimi: Obwodem Lwowskim, Obwodem Czerniowieckim i Obwodem Donieckim.
Współpraca z Obwodem Lwowskim trwa od wielu lat. Biorą w niej udział szkoły wyższe, instytuty naukowe, instytucje kultury, jak i izby gospodarcze, mające ze swoimi odpowiednikami na Ukrainie porozumienia partnerskie. Tradycją stał już się udział Województwa Śląskiego w corocznych Międzynarodowych Forach Gospodarczych we Lwowie oraz uczestnictwo na targach turystycznych - Obwodu Lwowskiego w Katowicach i Województwa Śląskiego w Kijowie.

Podobnie, choć na nieco mniejszą skalę, kształtują się kontakty z Obwodem Czerniowieckim; tutaj współdziałają ze sobą izby gospodarcze, uczelnie wyższe, placówki muzealne.

Pozytywną stroną współpracy jest fakt, iż rozwija się ona także między samorządami lokalnymi.
Podpisane 21 grudnia 2005 Porozumienie o współpracy z Obwodem Donieckim, nadaje nowy impuls wymianie zapoczątkowanej jeszcze przez byłe województwo katowickie. Oba regiony stawiają w centrum zainteresowań wymianę gospodarczą. Chodzi zwłaszcza o doświadczenia dotyczące restrukturyzacji przemysłu ciężkiego oraz modernizacji przemysłu energetycznego, wdrażania nowych technologii, rozwój kontaktów środowisk gospodarczych i naukowych, zaś w przypadku firm - o tworzenie warunków współpracy MŚP. Obu regionom zależy na pobudzeniu ruchu turystycznego: nad Morze Azowskie latem i w Beskidy zimą. Dlatego też planuje się szerokie działania pomocyjne, jak i uruchomienie bezpośredniego połączenia lotniczego Donieck-Katowice.
W ramach infrastruktury transportowej wspierana jest rozbudowa terminalu w Sławkowie oraz sprawa szerszego wykorzystania LHS w transporcie towarowym pomiędzy Polską i Ukrainą.

Współpraca z Okręgiem Suczawa w Rumunii to zarówno kontakty pomiędzy instytucjami kultury, szkołami różnych typów, placówkami muzealnymi, specjalistami w zakresie tak różnych dziedzin, jak etnografia i doradztwo rolnicze, jak i kontakty izb gospodarczych.
Województwo Śląskie współpracuje ze środowiskami polonijnymi, wspiera dzieci i młodzież pochodzenia polskiego w podtrzymaniu znajomości języka polskiego i poczucia więzi z Polską.

Kolejnym, ważnym partnerem regionalnym Województwa Ślaskiego jest Region Nord-Pas de Calais (Francja), z którym region nasz podpisał pierwsze porozumienie o współpracy dwustronnej w 1999 r. Region Nord-Pas de Calais, który był organizatorem i gospodarzem wielu wizyt studyjnych i stażów dla przedstawicieli instytucji, samorządów i środowisk gospodarczych naszego województwa.
Dziedziny współpracy są tutaj bardzo różnorodne, poczynając od wymiany doświadczeń w zakresie restrukturyzacji i zwalczania jej negatywnych skutków ekonomicznych, społecznych i w dziedzinie ochrony środowiska, wymiany doświadczeń w dziedzinie systemu transportu publicznego, zagospodarowania przestrzennego, polityki społecznej, wzajemne działania promujące regiony i ich atrakcje turystyczne. Dzięki podpisanej w październiku 2004 Deklaracji woli dot. współpracy w zakresie kultury, staje się możliwa realizacja przez artystów śląskich wspólnie z artystami z Nord-Pas de Calais, Flandrii, Walonii i Norwegii dużych projektów artystycznych.
Nasz region korzysta od wielu lat z doświadczeń i wiedzy publicznego operatora zarządzającego nieruchomościami podlegającymi rewitalizacji , jakim jest EPF w Lille oraz wspomagającego jego misje DATAR-u. Szereg instytucji, szkół, samorządów lokalnych z naszego Województwa, także samorządów gospodarczych, posiada bezpośrednich partnerów w Nor-Pas de Calais.

Podobne czynniki sprzyjają współpracy z Nadrenią Północną-Westfalią. W tych kontaktach dominują tematy gospodarcze oraz rolnictwo, wymiana kulturalna, wymiana doświadczeń w zakresie zagospodarowania przestrzennego i rozwoju obszarów metropolitalnych. Wielkim sukcesem było zaprezentowanie społecznościom obu regionów cyklu najciekawszych wystaw, widowisk, koncertów, pokazów filmowych, odczytów, zorganizowany w kilkunastu miastach. W 2003 był to "Rok Województwa Śląskiego w PNW", zaś w 2004 "Rok PNW w Województwie Śląskim". Wiele uczelni, instytucji i samorządów lokalnych naszego regionu współpracuje ze swoimi odpowiednikami w Nadrenii Północnej-Westfalii.

Partnerem Województwa Śląskiego jest Departament Dolnego Renu (Francja). Współpraca dotyczy przede wszystkim realizacji wspólnych przedsięwzięć promocyjnych, kulturalnych oraz polityki społecznej. Ostatnio coraz ważniejsze są kontakty przedstawicieli euroregionów i wykorzystywanie francuskich doświadczeń w budowaniu efektywnej współpracy transgranicznej.

Drugim niemieckojęzycznym partnerem Województwa Ślaskiego jest Styria (Austria). Także w tym przypadku dominuje w kontaktach problematyka gospodarcza i współpraca przedsiębiorców. Strona polska stawia na wymianę doświadczeń w dziedzinie agroturystyki i aktywizacji obszarów wiejskich.

Województwo Śląskie jako jeden z pięciu regionów w Polsce współpracuje z Walonią i Wspólnotą Francuską Belgii w ramach Programów wykonawczych do umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Wspólnoty Francuskiej Belgii. Aktualnie w Programie wykonawczym na lata 2005-2007 uczestniczymy w ośmiu projektach, które przybierają formę wymiany doświadczeń i stażów dla pracowników Urzędu Marszałkowskiego , ale i takich instytucji jak WUP, GARR, GAPP. Współpraca dotyczy realizacji projektów w ramach programów europejskich, waloryzacia terenów poprzemysłowych, polityki zatrudnienia i kształcenia zawodowego bezrobotnych i wspierania MŚP, zagospodarowanie strefy okołolotniskowej Katowice-Pyrzowice, jak również szkolenia dla trenerów i liderów agroturystyki i turystyki wiejskiej, tworzenie i zarządzanie produktami turystycznymi i zarządzanie sektorem turystycznym.

Wymiana z Regionem Walii (Wlk. Brytania) dotyczy przede wszystkim wykorzystywania doświadczeń walijskich w pozyskiwaniu i absorpcji funduszy regionalnych oraz zrównoważonego rozwoju. (Województwo Śląskie zorganizowało konferencję międzynarodową z udziałem przedstawicieli naszych regionów partnerskich). Można by tutaj wymienić szereg przykładów wymiany i wspólnych wydarzeń instytucji kultury, Śląskiego Związku Gmin i Powiatów i Welsh Local Governement Association, jak i uczelni wyższych obu regionów.

Asturia w Hiszpanii to jeszcze jeden przykład regionu podlegającego silnym procesom restrukturyzacyjnym, którego doświadczenia, także w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i przebudowy gospodarki, w tym doświadczenia Asturyjskiej Agencji Rozwoju Regionalnego zasługują na wykorzystanie. Istnieją przykłady powiązań gospodarczych i biznesowych pomiędzy partnerami śląskimi i hiszpańskimi. Dotyczy to zwłaszcza firm powstałych na bazie infrastruktury obsługującej kiedyś zakłady wydobywcze, produkujących maszyn i urządzenia m.in. dla górnictwa i robót drogowych.

Rozwój kontaktów Województwa Śląskiego i Regionu Zachodniej Gotalandii (Szwecja) odbywa się na podstawie listu intencyjnego. Władze regionalne zajmują wspieraniem wymiany gospodarczej, zwłaszcza małych i średnich firm. Od kilku lat nasz region, władze Zachodniej Gotalandii i ambasada Szwecji współdziałają przy organizowaniu w Tychach przez Okręgową Izbę Przemysłowo-Handlową Dni Szwecji, które obejmują m. in. konferencje pokazujące doświadczenia polskie i szwedzkie w wybranych dziedzinach (w roku ubiegłym - tematem przewodnim była organizacja transportu publicznego w Zachodniej Gotalandii i system zarządzania tym transportem). W naszym regionie odnotować można przykłady obecności kapitału szwedzkiego, jak i współpracy tutejszych małych i średnich firm z firmami szwedzkimi, produkcyjnymi i usługowymi. Zachodnia Gotalandia uczestniczy w licznych wydarzeniach kulturalnych towarzyszących Dniom Szwecji w różnych miastach naszego województwa.

Projekt "Regionalny Trójkąt Weimarski"

Ranga kontaktów z naszym partnerem niemieckim i francuskim zaowocowała decyzją o realizacji wspólnych podprojektów w ramach Projektu Regionalny Trójkąt Weimarski w oparciu o Inicjatywę Wspólnotową Interreg IIIC. Współpraca ta potrwa do marca 2007. Łącznie realizowanych jest 15 podprojektów w trzech blokach tematycznych. Należą do nich restrukturyzacja przemysłowa, polityka społeczna i nowoczesna administracja. Działania skupiają z naszej strony szereg partnerów, takich, jak: niektóre miasta i powiaty, Śląski Związek Gmin i Powiatów, inkubatory przedsiębiorczości, szkoły wyższe, instytucje działające na rzecz osób niepełnosprawnych, wykluczonych, wymagających przekwalifikowania itp. Dla wszystkich uczestników jest to prawdziwy sprawdzian umiejętności organizatorskich w przygotowaniu, a potem zarządzaniu projektami, jak i we współpracy trójstronnej. Zakłada się, że w kolejnej perspektywie budżetu UE na lata 2007-2013 współpraca będzie kontynuowana.

Forum regionów Państw Grupy Wyszehradzkiej

Inną formą współdziałania regionów, pozwalającą na budowanie stosunków sąsiedzkich i zbliżenie społeczności lokalnych, w której nasze województwo uczestniczy, jest Forum Regionów Państw Grupy Wyszehradzkiej. Skupia ono regiony państw, dla których przystąpienie do Unii Europejskiej stało się wielką szansą. Jak podkreślono w deklaracji przyjętej na II Forum regionów GW, współpraca wzajemna to ważny czynnik rozwoju i gwarancja silnej pozycji na obszarze środkowoeuropejskim. Forum ma się stać wpływową grupą opiniotwórczą wspólnej polityki UE, zwłaszcza w dziedzinie polityki spójności i polityki regionalnej, polityki ekologicznej oraz inwestycji w obszary infrastruktury łączącej regiony i poprawiającej komunikowanie się obywateli krajów GW. Tworzone obecnie Obserwatorium Wyszehradzkie pozwoli na badanie i diagnozowanie w skali krajowej i lokalnej problemów związanych ze współpracą państw GW.

Współpraca z organizacjami międzynarodowymi

Aktywność Województwa Śląskiego nie ogranicza się do regionów partnerskich. Region współpracuje również z międzynarodowymi organizacjami. Należy do nich ARE - Zgromadzenie Regionów Europy i Komitet Regionów, w którym uczestniczymy od 2000 roku.
Obecnie ważne dla Województwa Śląskiego jest działanie w Komitecie Regionów, który jest organem konsultacyjnym i doradczym, zwłaszcza w dziedzinie polityki regionalnej, jak również ważnym instrumentem bezpośredniego dostępu do najnowszych informacji oraz projektów unijnych aktów prawnych już we wczesnej fazie ich powstawania.

Współpraca z innymi instytucjami

Nowym kierunkiem aktywności Województwa Śląskiego jest uczestnictwo w projekcie WHO "Sieć Regionów dla Zdrowia". Z dniem 1 kwietnia 2005 region oficjalnie przejął prawa i obowiązki wynikające z członkostwa w RHN. Sieć ma za zadanie promowanie i ochronę zdrowia oraz zmniejszanie różnic w dostępie do usług medycznych w krajach członkowskich. Przedstawiciele regionu biorą udział w projektach, spotkaniach roboczych i seminariach dotyczących kształtowania regionalnej polityki zdrowotnej. W listopadzie 2005 w Katowicach odbyła się doroczna konferencja i Zgromadzenie Generalne Sieci "Regiony dla Zdrowia".

Biuro Regionalne Województwa Śląskiego w Brukseli

Województwo Śląskie - poza realizowaniem współpracy partnerskiej z wieloma regionami bezpośrednio, jak i poprzez obecność i aktywne działanie na forach i w inicjatywach multilateralnych - było świadome znaczenia, jaką miałaby obecność przedstawicielstwa naszego regionu w Brukseli w sąsiedztwie instytucji unijnych.
W roku 2002 powstało Biuro Regionalne Województwa Śląskiego w Brukseli. Działa ono jako wojewódzka jednostka budżetowa i reprezentuje władze samorządowe regionu oraz samorządy lokalne zrzeszone w Śląskim Związku Gmin i Powiatów.
Dzięki realizacji zadań statutowych Biura, zwłaszcza w zakresie pozyskiwania istotnych z punktu widzenia Województwa informacji, aktywnej obecności na organizowanych przez instytucje unijne forach, seminariach itp., pośredniczeniu w zdobywaniu partnerów do współpracy, jak i podczas licznych prezentacji regionu, Województwo Śląskie jawi się jako wyrazisty uczestnik dialogu między regionami państw Unii Europejskiej.

Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego
ul. Ligonia 46, 40-037 Katowice